Hebrajczyków 1:8 – „Bóg jest twoim tronem” czy „Tron twój o Boże?”

Wielu ma za złe Świadkom Jehowy, że zmienili oni szyk zdania w liście do Hebrajczyków 1:8, tłumacząc ten fragment w swoim przekładzie Biblii (PNŚ) jako „Bóg jest twoim tronem”, zamiast „Tron twój o Boże”. Twierdzą też, że Towarzystwo Strażnica uczyniło to nieuczciwie, czyli ze względu na wyznawaną antytrynitarną doktrynę oraz niezgodnie z regułami gramatyki greckiej. Spójrzmy jak tłumaczą te słowa na znane przekłady greckie.

Katolicki Nowy Testament

 

Kingdom Interlinear Translation

 

 Westcott i Hort

 

Różnice w manuskryptach greckich NT 

Chcę teraz zwrócić uwagę na jeszcze jeden ciekawy szczegół, mający duże znaczenie dla poprawnego odczytu listu do Hebrajczyków 1:8. Otóż okazuje się że, końcowe słowa tego wersetu, różnią się istotnie w zachowanych rękopisach. Mamy wersje 'Jego królestwo i twoje królestwo’. Jest to o tyle znamienne, że jeśli czytamy rękopis w wariancie 'Jego królestwo na wieki wieków’, wówczas ho teos=Bóg nie będzie w wołaczu=O Boże tron Twój, ale w mianowniku=Bóg jest twoim tronem.

 

Manuskrypty

jego – P46; ℵ; B; H; S

twoje – ADFKLP Ψ 075 0121 0150 0243 0278 6 33 81 104 256 263 326 365 424 436 459 1175 1241 1319 1739 1852 1881 1912 1962 2127 2200 2464 arm Byz cop sa, bo, fay geo Lect it ar, b, comp, d, t, v slave syr h, p, palm(ms) vg Chrysostom Cyril Gregory-Nyssa Jerome Theodoret

 

Jak widzimy wersję autou=jego mają P 46 – 3 wiek. ne, Kodeks Synajski – 4 ne, Watykański – 4 ne, Kodeks Coislinianus – 6 ne, Kodeks Watykański Gr. 354 – rok 949 ne, więc dobre i najstarsze manuskrypty. Z wariantem sou=twoje tylko Kodeks Aleksandryjski jest z najstarszych – 5 ne, Kodeks Claromontanus – 6 ne, reszta to późniejsze czasy. Nie będzie więc błędem czy jakimś nadużyciem, gdy aparat krytyczny weźmie pod uwagę w tekście głównym NT dobrze potwierdzony odczyt autou=jego , tak jak to uczynili Westcott wraz z Hortem i potem ŚJ w swojej interlinii. Zatem cytat z LXX w Hebr 1:8 można rozumieć inaczej. 

ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ 1:8 Greek NT: Westcott/Hort with Diacritics πρὸς δὲ τὸν υἱόν, Ὁ θρόνος σου ὁ θεὸς εἰς τὸν αἰῶνα [τοῦ αἰῶνος, καὶ ἡ ῥάβδος τῆς εὐθύτητος ῥάβδος τῆς βασιλείας αὐτοῦ·
ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ 1:8 Greek NT: Greek Orthodox Church πρὸς δὲ τὸν υἱόν· ὁ θρόνος σου, ὁ Θεός, εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος· ῥάβδος εὐθύτητος ἡ ῥάβδος τῆς βασιλείας σου.
ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ 1:8 Greek NT: Tischendorf 8th Ed. with Diacritics πρός δέ ὁ υἱός ὁ θρόνος σύ ὁ θεός εἰς ὁ αἰών ὁ αἰών καί ὁ ῥάβδος ὁ εὐθύτης ῥάβδος ὁ βασιλεία σύ
ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ 1:8 Greek NT: Stephanus Textus Receptus (1550, with accents) πρὸς δὲ τὸν υἱόν Ὁ θρόνος σου ὁ θεός εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος ῥάβδος εὐθύτητος ἡ ῥάβδος τῆς βασιλείας σου
ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ 1:8 Greek NT: Byzantine/Majority Text (2000) προς δε τον υιον ο θρονος σου ο θεος εις τον αιωνα του αιωνος ραβδος ευθυτητος η ραβδος της βασιλειας σου
ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ 1:8 Greek NT: Textus Receptus (1894) προς δε τον υιον ο θρονος σου ο θεος εις τον αιωνα του αιωνος ραβδος ευθυτητος η ραβδος της βασιλειας σου
Hebrews 1:8 Greek Study Bible (Apostolic / Interlinear) πρὸς δὲ τὸν υἱόν, Ὁ θρόνος σου ὁ θεὸς εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος, καὶ ἡ ῥάβδος τῆς εὐθύτητος ῥάβδος τῆς βασιλείας αὐτοῦ·

ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΥΣ 1:8 Greek NT: UBS GNT5 (2012) πρὸς δὲ τὸν υἱόν, Ὁ θρόνος σου ὁ θεὸς εἰς τὸν αἰῶνα τοῦ αἰῶνος, καὶ ἡ ῥάβδος τῆς εὐθύτητος ῥάβδος τῆς βασιλείας σου

Jeśli fraza 'JEGO królestwo’ jest poprawną wersją pierwotnego rękopisu NT, oznaczałoby, że pisarz cytował wersję LXX w tym właśnie brzmieniu. Jest to bardzo znaczące, ponieważ tron, o którym mowa w tym wersecie, jest tronem Królestwa, królewskim tronem Bożym. Wydaje się, że najlepsze rękopisy faworyzują zwrot  'Jego Królestwo’, czyli Królestwa Ojca. Jeśli 'Jego Królestwo’ jest poprawnym odczytaniem, to tym bardziej jasne jest, że pierwsze wystąpienie ho theos w wersecie 8 odnosi się do Boga Ojca i tłumaczenie w wołaczu 'O Boże’ nie jest poprawne. Fakt ten został również potwierdzony przez niektórych uczonych trynitarnych. Zaimek 'Jego’ odnosiłby się wtedy do Ojca w wyrażeniu 'Tron twój ho theos’, co oznacza że odnosi się to do królewskiego tronu Ojca, na którym zasiadł zmartwychwstały Jezus, aby rządzić Królestwem Boga Ojca. Zobacz wersety 1:10-13 i 2:7-8 (także Psalm 8:6), gdzie jest napisane, że zmartwychwstały Jezus został umieszczony nad dziełami rąk Ojca. Ponieważ jest tu cytowany Psalm 45, nie należy zapominać, że jest to również scenariusz, w którym Dawid i Salomon zasiadali na tronie Boga panującego nad Królestwem Bożym (1 Kronik 28:5; 29:20,23). Nie jest więc niespodzianką, że pisarz Listu do Hebrajczyków cytuje Psalm 45:6-7, gdzie kontekst pokazuje, że odnosi się on do starożytnego króla w dniu jego ślubu. Dawid/Salomon panujący w Królestwie Bożym (’Jego Królestwie’) zasiadł więc na tronie Bożym.

Proszę zauważyć, że wyrażenie 'Tron twój’ jest w drugiej osobie, a w trzeciej osobie 'Jego Królestwo’. To wyraźnie wskazuje, że 'Jego’ nie odnosi się do syna, ale do Ojca. W takim przypadku poprzednikiem 'Jego’ byłby ho theos, 'Bóg Ojciec’, Bóg Jezusa, Bóg wszystkich.

Tron Twój [Bóg Ojciec] na wieku wieków. Berło sprawiedliwości jest berłem Jego Królestwa Hbr 1:8

Interesujące jest również to, że 'tron Jehowy’, na którym siedział Dawid, jest również nazywany w Piśmie Świętym 'tronem Dawida’. Zwróć uwagę na tę samą koncepcję w Objawieniu 3:21 i Psalmie 72:1-3

Zwyciężającemu dam zasiąść ze mną na moim tronie, jak i ja zwyciężyłem i zasiadłem z moim Ojcem na jego tronie (Obj 3:21).

Boże, poucz króla o swoich prawach, syna królewskiego o swojej prawości. 2 Niech w prawości broni sprawy Twojego ludu i w sprawiedliwości — sprawy mało znaczących. 3 Niech góry przyniosą ludowi pokój, a wzgórza prawość. (Ps 72:1-3)

Jeżeli jakiś tekst jest niejednoznaczny, wówczas prawidłowy odczyt determinuje kontekst, a ten tutaj w Heb 1:8 lepiej pasuje do wersji autou=jego. Paweł w 1 rozdziale wspomina kilkakrotnie, że Jezus zasiada po prawicy tronu Bożego.

On jest odbiciem chwały Boga i dokładnym wyobrażeniem samej jego istoty, on też podtrzymuje wszystko słowem jego mocy, a dokonawszy oczyszczenia za nasze grzechy, zasiadł po prawicy Majestatu w miejscach wyniosłych (1:3)

W odniesieniu zaś do któregoż z aniołów kiedykolwiek powiedział: „Siądź po mojej prawicy, aż położę twych nieprzyjaciół jako podnóżek dla twoich stóp? (1:13).

Podobnie też w innych miejscach listu do Hebrajczyków:

A oto główna myśl omawianych spraw: Właśnie takiego mamy arcykapłana i on zasiadł po prawicy tronu Majestatu w niebiosach (8:1)

uważnie wpatrując się w Naczelnego Pełnomocnika i Udoskonaliciela naszej wiary, Jezusa. Dla zgotowanej mu radości zniósł on pal męki, gardząc hańbą, i zasiadł po prawicy tronu Boga (12,2)

Ale ten człowiek złożył na zawsze jedną ofiarę za grzechy i zasiadł po prawicy Boga (10:12)

Wyjątkowy już w tłumaczeniu Grecko-Polski katolicki przekład Biblii (Vocatio), w dosłownym tłumaczeniu oddaje ten fragment jako:

„Zaś do Syna: Tron Twój Boże na wieki wieków” 

aby zasugerować, że chodzi w tym miejscu o Jezusa jako Boga Wszechmocnego, który ma po prostu swój tron, na którym zasiada jako Bóg, zwłaszcza jeśli chodzi o zwrot „Boże”. Czy koniecznie gr. „Teos” musi przybrać tutaj taką formę? Otóż po przyjrzeniu się powyższym przekładom greckim, okazuje się że wcale nie. Przekłady te uczciwie podają pod słowem „Teos” jego odpowiednik „Bóg”, a nie „Boże”. Stąd na pierwszy rzut oka zdaje się w tym miejscu niby wszystko pasować, gdy czyta się tylko z tego przekładu greckiego i na jego podstawie uczynioną podobną parafrazę PŚ pod tekstem greckim, czyli:

„Tron twój Boże”

ale można także odczytać za tekstem źródłowym jako:

„Tron twój Bóg” lub „Tronem twoim Bóg”, inaczej „Bóg jest twoim tronem” 

Septuaginta tekst grecki oddaje identycznie jak manuskrypty NT:

„Ὁ θρόνος σου ὁ θεoς” = „Tron twój Bóg” lub „Tron twój Boże”, „O Boże”

i też będzie to dosłowne tłumaczenie z greckiego w zależności od tego jaką formę gramatyczną przyjmiemy za podstawę przekładu czy mianownik czy wołacz. Zatem w takim ujęciu sprawy zmiana szyku tego zdania poczyniona przez PNŚ z „Tron twój Bóg” na „Bóg jest twoim tronem” właściwie nic nie zmienia jeśli chodzi o sens i pierwotny przekaz myśli tej frazy. 

Septuaginta (LXX) ma tak samo jak Nowy Testament

W Grecko-polskim NT, wydaniu interlinearnym z kodami gramatycznymi znajdują się następujące kody gramatyczne:

N-NM-S_N-VM-S

co oznacza: rzeczownik-mianownik-rodzaj męski-liczba pojedyncza lub rzeczownik-wołacz-rodzaj męski-liczba pojedyncza.

W języku greckim (dokładnie jak w łacinie) w budowie tego zdania podmiot i orzecznik oba występują w mianowniku czyli „Bóg jest tron”, a nie jak w j. polskim „Bóg jest tronem”, tak samo jak w przypadku „Bóg jest miłością” w (1 Jn 4:8), choć dosłownie w grece jest „Bóg jest miłość”. Dlatego tłumaczenie greckiego zwrotu „ho tronos tou ho teos” na „twoim tronem [jest] Bóg” jest z gramatycznego punktu widzenia całkowicie poprawne. Oczywiście gramatyka nie wyklucza użycia vocativu (wołacz) „Boże!”, który ma taką samą formę w rodzaju męskim jak nominativus (mianownik). Ale na pewno nic nie sugeruje, że wołacz jest tutaj jedynym słusznym przekładem, tak jak jest też w przypadku 1 Jn 4:8.

Ale dlaczego PNŚ zdobył się akurat na taki wariant tłumaczenia? Przekład taki determinuje:

a) gramatyka
b. bezpośredni kontekst 1 rozdziału listu do Hebrajczyków
c) inne oświadczenia powiązane z Jezusem w roli Syna Bożego
d) całe Pismo Święte
e) szereg innych tłumaczeń (w tym trynitarnych), które oddają te słowa identycznie jak PNŚ

Biblista Brooke F. Westcott, który współtworzył ze swoim kolegą po fachu Hortem, wzorcowy tekst grecki z gr. manuskryptów, tak się oto wypowiada na temat wersetów 6 i 7 z Psalmu 45 przytoczonych w Hebrajczyków 1:8, 9:

„LXX [Septuaginta] dopuszcza dwie możliwości tłumaczenia: (…) [ho theos] można w obu wypadkach oddać jako wołacz (Twój tron, Boże, […] dlatego, Boże, Twój Bóg) albo w pierwszym wypadku jako podmiot (lub orzecznik) (Bóg jest Twoim tronem lub Tron Twój to Bóg), a w drugim wypadku jako podmiot, po którym następuje dopowiedzenie (…) [ho theos sou] (a więc: dlatego Bóg, Twój Bóg). (…) Jest wysoce nieprawdopodobne, by użyte w oryginale słowo (…) [’Elohím] odnosiło się do króla. Okoliczność ta przeczy więc założeniu, że w LXX (…) [ho theos] występuje w wołaczu. Biorąc to wszystko pod uwagę, pierwszą część zdania chyba najlepiej byłoby przetłumaczyć następująco: Bóg jest Twoim tronem (albo: Tron Twój to Bóg), to znaczy ‚Twoje królestwo jest ugruntowane na Bogu, niewzruszonej Skale’” (The Epistle to the Hebrews, Londyn 1889, ss. 25, 26).

Wczytując się uważnie w pierwszy rozdział listu do Hebrajczyków, aż do 8 wersetu, i gdy zwrócimy uwagę na kontekst, to zauważymy że Paweł nie ma na myśli Jezusa stosując „teos”. Zauważymy natomiast, że używa tego słowa w najwyższym zabarwieniu, czy natężeniu jedynie do Wszechmogącego, Najwyższego, Jedynego i Prawdziwego Boga. Zatem może to być co jedynie wykorzystanie tego wyrazu w jego wtórnym znaczeniu. Wydaje się to najbardziej prawdopodobne, zwłaszcza gdy przypomnimy sobie, że Paweł tak naprawdę cytuje tutaj słowa z Psalmu 45:6. Psalmista więc odnosi te słowa w dosłownej rzeczywistości do izraelskiego króla (prawdopodobnie do Salomona), który proroczo wyobrażał typ Chrystusa. Zatem autor psalmu może w tym miejscu używać terminu „Bóg” jako tytuł króla.

Towarzystwo Strażnica odnośnie tego fragmentu zauważa:

Hebrajczyków 1:8:

W BT czytamy: „Do Syna zaś [mówi]: Tron Twój, Boże, na wieki wieków” (podobnie Bw, Bp, Wp, Romaniuk, Kowalski, Dąbrowski). Tymczasem w NŚ powiedziano: „Natomiast w odniesieniu do Syna: ‚Bóg jest twoim tronem na wieki wieków’”. (Tę samą myśl zawiera AT, Mo, TC, By).

Które tłumaczenie jest zgodne z kontekstem? Z poprzednich wersetów wynika, że mówi tu Bóg, a nie, że ktoś mówi do Niego; w następnym wersecie jest wyrażenie „Bóg, twój Bóg” (Wp), co świadczy o tym, że adresatem tych słów nie jest Bóg Najwyższy, lecz ktoś, kto temu Bogu oddaje cześć. W Hebrajczyków 1:8 przytoczone są słowa Psalmu 45:6 [45:7, BT i inne przekłady], skierowane pierwotnie do człowieczego króla izraelskiego. Rzecz jasna pisarz tego psalmu nie uważał ludzkiego króla za Boga Wszechmocnego. W przekładzie Miłosza Psalm 45:7 brzmi: „Tron twój: Bóg na wieki wieków”, a u Cylkowa: „Tron twój, jak Pan wiecznie trwały”. O Salomonie, a więc prawdopodobnie o tym królu, do którego pierwotnie odnosił się Psalm 45, powiedziano, że zasiadł „na tronie Jehowy” (1 Kron. 29:23). Zgodnie z faktem, że Bóg jest „tronem”, czyli Źródłem i Zachowawcą królestwa Chrystusa, w Daniela 7:13, 14 oraz Łukasza 1:32 wspomniano, iż Bóg daję mu taką władzę.

Nic dziwnego więc i całkiem słusznie różne przekłady PŚ tłumaczą ten Psalm jak niżej:

RSV – „Twój Boski tronie”, a w przypisie zastosowano alternatywne tłumaczenie: „Twój tron jest tronem Bożym”
BGK – „Tron Twój jest jak tron Boga.”
Bible in living english (Byington) – „Bóg jest twoim tronem.”
Good News Bible (GNB), przekład bardzo trynitarnej parafrazy Biblii, nawet oddaje to jako – „Królestwo Boga, który dał Ci będzie trwać na wieki wieków „.
REB – „Bóg posadził cię na tronie na całą wieczność.”
NJB – „Twój tron, jest z Boga.”

A także następujące oświadczenia szanowanych uczonych (w tym i tych trynitarnych) w przypisie do tego fragmentu:

NIV Study Bible:

„45:6 Boże . Prawdopodobnie tron króla jest nazwany tronem Boga, gdyż jest mianowany Bożym regentem. Ale jest też możliwe, że to do samego króla skierowane są te słowa jako ’ boga’ ” Ps. 45:6 fn.

Uczony Gesenius uznawany przez niektórych za największego hebrajskiego biblistę wszech czasów tak zeznaje odnośnie Ps. 45:6 w swoim słynnym i cenionym hebrajskim  Lexicon Chaldee do Starego Testamentu:

„Twój tron będzie boski tron”. 

Wtóruje mu wspomniany wcześniej dr. A. T Robertson:

„To nie jest pewne, czy ho theos jest tu w wołaczu [’Twój tron, O Boże ] … lub ho theos jest w mianowniku (podmiotem lub orzeczeniem) z gr. Estin (jest) może być rozumiane: ” Bóg jest twoim tronie „lub” tron twój jest Bóg” P. 339, Vol.. 5, Obrazy Słowne w Nowym Testamencie , Broadman Press, 1960.

Profesor z Oxfordu i słynny tłumacz Biblii trynitarnej, dr James Moffatt, prawdopodobnie największy biblista naszych czasów, następująco:

„Bóg jest twoim tronem na wieki wieków”

Z kolei pr. dr. C.F.D Moule z Uniwersytetu w Camridge tak pisze odnośnie Herb. 1:8:

„Możliwe konstrukcja tego wersetu: „Twoim tronem jest Bóg”
P. 32, An Idiom Book of New Testament Greek, Cambridge University Press, 1990 printing.

Inny trynitarny uczony i znany grecysta W. Barclay, który był duchownym „Kościoła Trójcy” a później, profesorem teologii i krytyki biblijnej na Uniwersytecie w Glasgow, tłumaczy te słowa podobnie:

„Bóg jest twoim tronem na wieki wieków.”

i dalej w swoim Komentarzu Barclay pisze:

„autor listu udowodnia wyższość Jezusa nad aniołami”
Str. 16, List do Hebrajczyków , Revised Edition, 1976, Westminster Press.

The Interpreter’s Bible zauważa: 

„[List do Hebrajczyków 1] 8-9. Twój tron ​​… jest na wieki wieków (z Ps 45: 6-7): Sens, w jakim autor używa tego cytatu, jest jasny: dla Niego oznacza to, że Syn ma boski autorytet w przeciwieństwie do podporządkowanej roli aniołów, ponieważ słowa wstępne stojące w naszych tłumaczeniach, wymagają zastosowania [ho theos], „O Boże”, do Syna. Zauważyliśmy, że ten list nigdzie indziej nie nadaje imię „Bóg” Synowi w tym niewiarygodnym sposobie, a wers 9 wydaje się sugerować inne czytanie. Alternatywą jest czytanie: „Bóg jest twoim tronem” lub „twój tron ​​jest Bogiem” (s. 605-606)”.

Podobnie oznajmiono w „A New Commentary of Holy Scripture Including the Apocrypha”:

„Patrz: Ps 45: 6: W Psalmie król jest nazwany Bogiem (Elohim: por. Ps 82, 6). Jeżeli to tłumaczenie zostanie zachowane, nasz Pan jest tutaj ogłoszony jako Bóg przez Ojca (= 'oni Bóg „w następnym wersecie.” Inne tłumaczenie „twój tron ​​jest Bogiem” jest równie możliwe i nie możemy powiedzieć jednoznacznie, które z dwóch przyjmuje autor”.

George Wesley Buchanan pisze w swoim tłumaczeniu i komentarzu:

„8 Wprowadzenie do cytatu w tym wersecie jest dokładnie takie, jak w wersecie 7. Pro … ton huion oznacza '[w odniesieniu] do Syna’, a nie tylko 'do … Syna’. Jest to ważne dla zrozumienia użycia cytatów przez autora. Niektórzy uczeni potraktowali to jako bezpośredni adres do Syna i dlatego wierzyli, że autor Listu do Hebrajczyków uważał Jezusa za Boga. Jednym z przykładów tego rozumowania jest Turner, który powiedział: 'tylko prawidłowe tłumaczenie to: 'Twój tron, o Boże’. Ponieważ tytuł ten nigdy nie jest stosowany do żadnego ludzkiego monarchy, musi odnosić się do jakiejś nadludzkiej osobistości … Mesjasz jest naprawdę Bogiem, ale jednak mówi się o nim, w tym samym czasie, co zakłada także ludzką naturę’. Więcej, niedawno Montefiore powiedział: 'On jest lepszy od nich [aniołów], ponieważ został wychowany ponad nimi, kiedy był namaszczony przez Boga’. Nie jest to koniecznym wnioskiem, ponieważ profesjonaliści w przeciwieństwie do 7 oznaczają 'w odniesieniu do’ i wydaje się, najprawdopodobniej, że plusy w  wers. 8 powinny być wykonane w ten sam sposób, więc w odniesieniu do Syna autor cytował pismo odnoszące się do wieczności tronu Boga, na którym zasiadałby Syn. Gdy Salomon, który był Bożym Synem (II Sam.7:14), rządził królestwem Pana (I Chron.29:11), zasiadał na tronie Pana (’al kisse’ Yhwh) (I Chron 29:23, zobacz także Enoch 51:3 ; 55;4; 61:8; 62:2-3,5; 69:26-27,29). Nie znaczyło to, że Salomon był Bogiem. Oznacza to, że Salomon rządził królestwem Bożym, kiedy rządził Palestyną, i siedział na tronie Bożym, kiedy rządził z Jerozolimy. Dlatego równie właściwe jest mówienie o wieczności tronu Bożego w odniesieniu do syna Jezusa, który miał siedzieć na nim, tak jak to było mówione o tronie Bożym, gdy siedział na nim Salomon, syn. Argumentacja autorów mówi, że w przeciwieństwie do aniołów, którzy są tak docześni jak wiatr i ogień, Syn był przeznaczony na tron, który był 'na wieki wieków’, jak mówi Pismo. Pod koniec wersetu 'jego’ ma silniejsze wsparcie tekstowe …, chociaż prawie wszystkie inne teksty mają 'twoje’ (sou) zgodnie z LXX (i MT). RSV renderuje Ps.45:6, 'Twój boski tron’ – najprawdopodobniej, kiedy następna linia kontynuuje „Twoje królewskie berło …..”, jest adresowane jest wyraźnie do króla.

To samo będzie tutaj prawdziwe w Heb.1:8, jeśli czytanie 'twoje’ zostało zaakceptowane na końcu wersetu. Wydaje się bardziej prawdopodobne, że autor Listu do Hebrajczyków wypowiedział się tylko w odniesieniu do Syna, gdy zwracał się do Boga, wspominając o wieczności tronu, na którym zasiada Syn. Następnie zmienił zaimek z drugiej na trzecią osobę w następnej linii, aby opisać swoje królestwo (Syna). 'Berło’ był symbolem władzy królewskiej i autorytetu. Jako król był najwyższym sędzią w kraju, więc ta laska była również symbolem jego władzy ustawodawczej. Psalm 45 był wierszem skierowanym do króla, a nie do Boga. Król, którego Bóg pobłogosławił, został poproszony o przepasanie na swym mieczu w chwale i zwycięstwa (Ps.45:3-4). Jego wrogowie skazani byli na upadek przed jego ostrymi strzałami (Ps.45:5). W Psalmie król został również skierowany w odniesieniu do jego tronu i berła, ale słowa można było rozumieć jako skierowane do Boga. Ponieważ autor Listu do Hebrajczyków chciał używać tego Psalmu Królewskiego, musiał w jakiś sposób uporać się z tą trudnością, tak jak dzisiaj robią to komentatorzy. Wydaje się, że poradził sobie z tym problemem, mówiąc w odniesieniu do Syna, tak jak wcześniej mówił w odniesieniu do aniołów (1:7). Następnie, w odniesieniu do Syna, mówił o tronie Bożym i królestwie Syna. Następnie, w następnym wersecie, nadal zajmował się Synem w bezpośrednim adresie, jak wskazuje cytat Psalmu. Wydaje się bardziej prawdopodobne, że autor Listu do Hebrajczyków odczuł tutaj trudność, niż celowo pomylił Syna z Bogiem. Dla autora, Syn był pierworodnym, apostołem Boga, odbiciem Bożej chwały i pieczęcią jego natury (1:3,6), ale nie był samym Bogiem.”  – To The Hebrews, A New Translation with Introduction and Commentary. The Anchor Bible, pp.20-21.

Natomiast inny słynny znawca j. greckiego, dr AT Robertson przyznaje, że:

„zarówno 'tron Twój, Boże’ lub 'Bóg jest twoim tronem’ może być poprawnym tłumaczeniem”.

Nawet Young słynny trynitarysta popiera takie tłumaczenie jak w PNŚ, gdy nadmienia:

„można uczciwie przełożyć to na: 'Bóg jest twoim tronem…w obu przypadkach ma zastosowanie tylko do pojednawczego tronu’ ”  Young’s Concise Bible Commentary

Na koniec nieco dłuższy wywód w którym prof.  James Beduhn próbuje wyjaśnić właściwy wariant dla tego wersetu. Jest to tłumaczenie z jego książki pt. TRUTH IN TRANSLATION. Książka służy informowaniu czytelników o działaniu sił kształtujących znaczenie Biblii, pomagając w wyborze biblijnych tłumaczeń i działając jako krytyczny katalizator dla ulepszenia przekładu Biblii poprzez zwracanie większej uwagi na ryzyko stronniczości w procesie tłumaczenia. Beduhn analizuje pod kątem gramatyki i lingwistyki kilka najpopularniejszych przekładów NT wydanych w j. angielskim (w tym Przekład Nowego Świata – NW, wyd. ŚJ) takich jak: NRSV, TEV, NIV, NAB, AB, LB, KJV, NASB, NW.

Hebrajczyków 1: 8 jest jednym z tych wersetów, w których cechy gramatyki greckiej i tendencje stylu greckiego przyprawiają tłumacza o ból głowy. W tym wersecie mamy zdanie bez czasowników. Kiedy oceniam prace moich uczniów, jest to błąd, który często muszę poprawiać. Mówię im: „Zdanie musi mieć czasownik”. Jak więc mogę im przyznać, że Biblia ma wiele zdań bez czasowników? Na szczęście Biblia została napisana nie po angielsku, ale po grecku, a to robi różnicę. W języku greckim czasownik „jest” często bywa pomijany jako niepotrzebny. W zdaniu greckim są inne elementy, takie jak rzeczowniki, które zwykle pozwalają na zrozumienie zdania nawet bez prostego czasownika, takiego jak „jest”. Ponieważ jest to domniemane, nie trzeba tego wyraźnie mówić. Kiedy jednak tłumaczymy z języka greckiego na angielski, dostarczamy czasownik implikowany, ponieważ angielski jest rodzajem języka, w którym musi być czasownik, aby pomóc w połączeniu zdania. Jak na razie dobrze.
Problem z Listu do Hebrajczyków 1:8 polega na tym, że nie jesteśmy pewni, gdzie w zdaniu znajduje się czasownik „jest”, a miejsce w którym należy go umieścić, ma znaczący wpływ na znaczenie tego wersetu. Spójrz na fragment tłumaczenia międzywierszowe

ho tronos sou ho theos eis ton aidna ton aidnos
tronem twoim jest Bóg aż do wieki wieków

Zacznijmy od tego zdania. „Tron twój” oznacza „twój tron”. „Bóg” to sposób, w jaki Biblia wskazuje że „Bóg” posiada określony rodzajnik przez co czyni go konkretnie jedynym Bogiem. „Aż do wieku” jest typowym biblijnym sposobem powiedzenia „na wieki wieków”. Teraz pytanie brzmi: gdzie powinien być czasownik „jest” w tym zdaniu, aby trzymać go razem w spójnym stwierdzeniu? W języku angielskim wiemy dokładnie, gdzie umieścić czasownik: przechodzi on między podmiotem a przedmiotem czasownika lub w zdaniach używających czasownika „być”, między podmiotem a rzeczownikiem orzecznikowym lub predykatywnym przymiotnikiem, lub inny modyfikator predykatów. Pytanie w Hebrajczyków 1:8 brzmi: jaki jest temat? Rzeczowniki rzeczowe w języku greckim są zazwyczaj łatwe do zidentyfikowania, ponieważ znajdują się w temacie (mianowniku) lub przypadku. Ale gdy czasownik jest „być”-czasownik, inne rzeczowniki w zdaniu mogą być również w formie mianownika.

W Liście do Hebrajczyków 1: 8 mamy dwa rzeczowniki w mianowniku: „tron” i „Bóg”. Czasownik „jest” można postawić między tymi dwoma rzeczownikami, tak jak w dziesiątkach przypadków powiedzenia „x jest y” w Nowym Testamencie. Jeśli tak jest, to zdanie brzmi: „Twój tron jest Bóg, na wieki wieków”. W ten właśnie sposób tłumacze NW [Przekład Nowego Świata] odczytują zdanie. Tłumacze NRSV i TEV również uznają to za możliwe tłumaczenie tego wersetu, a więc umieszczają go w przypisie w swoich tłumaczeniach.
Istnieje jednak inny sposób na przetłumaczenie Listu do Hebrajczyków 1:8. Zwrot „ho theos” jest czasem używany do powiedzenia „O Boże” po grecku. Innymi słowy, nawet jeśli forma, w której to wyrażenie pojawia się normalnie i zwykle oznacza go jako przedmiot dyskusji „Bóg”, może być również wykorzystana do bezpośredniego odniesienia do tematu jako „O Boże”.

W miarę rozprzestrzeniania się greki w starożytnym świecie i upraszczania go w „zwykłym” (koine) greckim, niektóre bardzo wyspecjalizowane formy wypowiedzi wypadły z języka, a coraz częściej używane formy przybierały coraz więcej pracy. Stało się tak z formą wypowiedzi używanej w języku greckim do bezpośredniego adresata „Powiedz mi, Janie …”. Jeśli porównasz w międzyliniowej Biblii krzyk Jezusa z krzyża w Ewangelii Mateusza 27:46 do tego samego wydarzenia w Ew. Marka 15:34, zobaczysz, że u Mateusza Jezus zwraca się do Boga w klasycznej, w „klasycznej” greckiej drodze (tobie), podczas gdy Marek używa języka zwykłego człowieka (ho theos). To samo zastąpienie podmiotu (mianownika) formy rzeczownika „Bóg” (ho theos) dla bezpośredniego adresata (formy wołacza) (tobie) pojawia się tylko trzy razy w Nowym Testamencie: w Łukasza 18:11, Łk 18: 13, a także w Hebrajczyków 10: 7. W drugim wersecie cytat z Psalmu 40 zawiera następującą klauzulę: „Przybyłem pełnić wolę, o Boże „. W tym wersecie „O Boże” tłumaczymy „ho theos”, więc oczywiste jest, że autor tej księgi Biblii może użyć „ho theos” do określenia „O Boże”. W tym samym czasie ten sam autor używa ho theos kilkadziesiąt razy w znaczeniu „Bóg”, zwykłym znaczeniu frazy.
Fakty te sprawiają, że bardzo trudno jest nam wiedzieć, w jaki sposób tłumaczyć to zdanie w Hebrajczyków 1:8. Ponieważ istnieje kilka przykładów w Nowym Testamencie, gdzie „ho theos” oznacza „O Boże”, a nie „Bóg”, możliwe jest więc że w Hebrajczyków 1: 8 „ho theos” oznacza „O Boże”. Ale ponieważ „ho theos” zwykle oznacza „Bóg” i istnieją setki przykładów tego, jest bardziej prawdopodobne, że w Hebrajczyków 1:8 „ho theos” znaczy właśnie „Bóg”.
Ale tłumacze większości porównywanych wersji wybierali rzadszy, mniej prawdopodobny sposób tłumaczenia „ho theos”. Przyjmując to, by znaczyło „O Boże” i umieszczając słowo „jest” po dwóch rzeczownikach („tron” i „Bóg”) i przed zwrotem przyimkowym „na wieki wieków”, przeczytali ten werset jako „Twój tron, O Boże, na wieki wieków.” KJV, NASB, NIV, NAB, AB i LB. Wybierają tłumaczenie w ten sposób nie ostrzegają swoich czytelników przed niepewnością tego fragmentu. NRSV i TEV również umieściły to tłumaczenie w swoim tekście, podczas gdy, jak wspomniałem, wskazywały na opcje tłumaczenia w przypisie. Moim zdaniem NRSV, TEV i NW postąpili słusznie, informując swoich czytelników, że są dwa sposoby przetłumaczenia tego wersu. Oba tłumaczenia są możliwe, więc żadne z porównywanych przez nas tłumaczeń nie może zostać odrzucone jako niedokładne.
Nie możemy rozstrzygnąć debaty z całą pewnością jak powinno być prawidłowo. Ale które tłumaczenie jest bardziej prawdopodobne?

Po pierwsze, na podstawie językoznawstwa, „ho theos” jest bardziej prawdopodobne, że oznacza „Bóg”, jak to robi setki razy w całym Nowym Testamencie, niż „0 Boże”, co ma zachodzi tylko w trzech innych miejscach Nowego Testamentu. Co więcej, nie ma innego przykładu w Biblii, w którym wyrażenie „na zawsze” jest samo w sobie wyrażeniem predykatycznym z czasownikiem „być”, jak gdyby zdanie zostało odczytane „Twój tron jest wieczny”. „Na wieki” zawsze działa jako fraza uzupełniająca albo czasownik czynnościowy, albo rzeczownik lub rzeczownik orzecznikowy. Co więcej, nie ma innego sposobu na powiedzenie „Bóg jest twoim tronem” niż sposób, jaki czytamy w Hebrajczyków 1:8. Istnieje jednak inny sposób na powiedzenie „Twój tron, o Boże”, a mianowicie, używając bezpośredniego adresu (słowa), a nie przedmiotu (mianownika) z „ho theos”.
Test pytania: „Czy istnieje inny sposób, w jaki autor mógłby wyrazić x, gdyby miał na myśli x?” jest ważnym w tłumaczeniu i interpretacji.1

Po drugie, na podstawie kontekstu literackiego możemy powiedzieć, że Jezus który jest tematem omawianym w Liście do Hebrajczyków 1:8, nie jest nazywany „Bogiem” nigdzie indziej w Liście do Hebrajczyków. W bezpośrednim kontekście Listu do Hebrajczyków 1:7-9 autor dokonuje kontrastu między aniołami a Jezusem. Cytaty ze Starego Testamentu są używane do tego kontrastu. Werset 7 cytujący Psalm 104: 4 pokazuje, że Bóg mówi o aniołach jako o „sługach”. Kontrastuje ten werset 8, który mówi: „Ale (Bóg mówi) o Synu …” a następnie cytuje słowa, które próbujemy zrozumieć z Psalmu 45: 6-7. W przeciwieństwie do aniołów, którzy służą Syn jest intronizowany. Ale czy Bóg jest tronem, na którym spoczywa Syn, czy też sam Syn nazywa się „Bogiem”?
Na szczęście istnieje inny kontekst literacki, który może nam pomóc, mianowicie oryginalny psalm, który jest cytowany w Liście do Hebrajczyków 1:8. Psalm 45 jest hymnem na cześć króla Izraela. Bóg nie jest adresatem w tym psalmie. Zamiast tego dostajemy długi opis idealnego życia króla. Opisywany jest jako strzelający strzałami, przepasany mieczem, perfumowany, żyjący w pałacach ozdobionych kością słoniową, bawiący się lutniami, uczęszczany przez księżniczki i rozbudzony ich pięknem. Czy może istnieć jakakolwiek wątpliwość, że opisane tutaj życie jest bardzo charakterystyczne dla ludzkiego króla? Co więc ma to wspólnego z Jezusem i dlaczego jest cytowane tak, jakby dotyczyło Jezusa?
To naprawdę proste: Jezus jest Mesjaszem. Mesjasz jest prawowitym królem Izraela. To, co zostało powiedziane o królu Izraela, można powiedzieć tak samo o Mesjaszu. W rzeczywistości idealne życie opisane tutaj w całkiem przyziemnych (ale nie nudnych!) Terminach jest uznane za nagrodę podarowaną królowi, ponieważ „kochałeś sprawiedliwość i nienawidziłeś niegodziwości”. „Dlatego” – kontynuuje Psalm – „Bóg namaścił cię olejem radości bardziej niż twoich towarzyszy”. Psalm dotyczy tego, co Bóg uczynił dla osoby, do której się mówi.
W tradycji żydowskiej Psalm 45 nigdy nie został przyjęty, by nazwać króla „Bogiem”. Współczesne tłumaczenie opublikowane przez Żydowskie Towarzystwo Biblijne brzmi: „Twój boski tron jest wieczny”. Greckie tłumaczenie psalmu dokonane przed początkiem chrześcijaństwa, które brzmi dokładnie tak, jak cytuje to autor Listu do Hebrajczyków, z pewnością było zgodne z tym tradycyjnym żydowskim rozumieniem tego wersetu, a jego tłumacze choć dzięki użyciu „ho theos” mówili „Bóg jest waszym tronem”, a nie „Twoim tronem, o Boże”.
Zawsze jest możliwe, że autor Listu do Hebrajczyków rozumiał to inaczej. Istnieją inne przykłady w Hebrajczyków, w których wersety Starego Testamentu zostały ponownie zinterpretowane. Ale te reinterpretacje są zawsze widoczne dla czytelnika przez niewielkie zmiany w sposobie cytowania wersetów, jak w Liście do Hebrajczyków 2:6-8. W Liście do Hebrajczyków 1:8 autor musiałby dokonać pewnych zmian w sformułowaniu, aby dokonać wyraźnej reinterpretacji. Ale żadna zmiana nie jest uczyniona. Nawet jeśli autor zrozumiał, że „ho theos” jest tutaj jako bezpośredni adres, nie zostawił nam żadnych wyraźnych wskazówek na ten temat.

Musimy więc dojść do wniosku, że bardziej prawdopodobne jest tłumaczenie „Bóg jest twoim tronem …”, tłumaczenie znalezione w NW oraz w przypisach NRSV i TEV. Trzech gigantów naukowego tłumaczenia Nowego Testamentu – Westcott, Moffatt i Goodspeed – doszło niezależnie do tego samego wniosku. Faktem jest, że jeśli ten werset został zacytowany w Nowym Testamencie w odniesieniu do kogokolwiek innego, tłumacze nie zawahaliby się przetłumaczyć go jako „Bóg jest twoim tronem …”. Wydaje się prawdopodobne, że tylko dlatego że większość tłumaczeń została wykonana przez ludzi, którzy już wierzą, że Jezus jest Bogiem, to preferowany jest mniej prawdopodobny sposób tłumaczenia tego wersetu. Nie krytykuję ich wiary, wskazuję tylko, że takie przekonanie może prowadzić do uprzedzeń w wyborach, które ludzie robią jako tłumacze. Problemem tłumacza nie jest to, czy Jezus jest Bogiem, czy też w tym biblijnym fragmencie Jezus jest nazywany „Bogiem”.
Pozwolę sobie powtórzyć, że oba sposoby tłumaczenia Hebrajczyków 1:8 są prawomocnymi odczytami pierwotnej greki dla tego wersetu. Nie ma podstaw dla zwolenników żadnego z tłumaczeń, aby twierdzić że inne tłumaczenie jest z pewnością błędne. Wszystko, co można powiedzieć to jedynie które tłumaczenie jest bardziej prawdopodobne 2. Kiedy środki, którymi dysponujemy (język, kontekst, środowisko) nie mogą z całą pewnością rozstrzygnąć tego pytania, musimy przyznać naszym czytelnikom, że nasz wybór opiera się na innych czynnikach. Tłumacze powinni wybrać preferowane tłumaczenie i przekazać swoim czytelnikom notę wyjaśniającą niepewność, a także powody ich preferencji.

UWAGI

1- Należy zauważyć, że autor Listu do Hebrajczyków zna i używa formę wołacza dla rzeczowników, takich jak „kyrie” czyli „O Panie „, tylko dwa wersety później w 1:10. Tak więc on lub ona mógł użyć wołającej formy w odniesieniu do „Boga” w 1:8, aby uczynić bezpośredni adres całkowicie jasnym, jeśli to było zamierzone.
2- Rolf Furuli w swojej książce „Rola teologii i uprzedzeń w tłumaczeniu Biblii” zawiera ten sam wniosek: „Tak więc w tym fragmencie teologia tłumacza jest decydującym czynnikiem w tłumaczeniu” (Furuli, strona 47). 

Identycznie jak w PNŚ przetłumaczono ten fragment w wielu znanych przekładach Biblii i w dodatku trynitarnych przekładach. Oto translacja Heb. 1:8 w pozostałych przekładach:

“God is your throne” – AT (Dr. Goodspeed)
“God is thy throne” – Mo (Dr. Moffatt)
“God is your throne” – Byingtone”
“God is your throne” – Dr. Barclay
“God is your throne” – J. Grebber
“God is thy throne” – Dr. Westcott
“God is thy throne” – A.T. Robertson (Alternate translation)
“God is thy throne” – Dr. Young (Alt.)
“God is thy throne” – RSV (Alt.)
“God is your throne” – NRSV (Alt.)
“God is thy throne” – NEB (Alt.)
“Thy throne is God” – ASV (Alt.)

Ps. 45:6 (cytowany w Hebr. 1:8);

“Your Divine throne” – RSV
“Your throne is like God’s throne” – NEB
“God is your throne” – Byington
“The kingdom that God has given you” – GNB
“God has enthroned you” – REB
“Your throne is from God” – NJB
“Your throne is a throne of God” – NRSV (Alt.)
“Thy throne is the throne of God” – ASV (Alt.)

Oczywiście nie da się zaprzeczyć że gr. „teos” jest niekiedy zastosowane w PŚ w znaczeniu „Bóg”, „bóg”, „boski” również do Jezusa, przynajmniej w pismach Jana w kilku miejscach np. (1:1, 18 czy 20:28) czy Izajasza 9:6, oznaczające „Bóg”, „bóg”, „boski”. Ale czy z tego ma już od razu wynikać, że Jezus jest tym Jedynym i Prawdziwym Wszechmocnym „Bogiem” po Ojcu? Nie. I nie pozostaje to w sprzeczności z nauką biblijną, iż jest tylko jeden Bóg? Dlatego że Biblia używa niekiedy tego określenia w odniesieniu także do potężnych stworzeń. Np. Psalmie 8:5 czytamy:

„Przystąpiłeś także do uczynienia go [człowieka] niewiele mniejszym od boskich (elohim) aniołów”

Czy aniołowie są Bogami Wszechmocnymi? A gdzie tam. W innym miejscu Jezus, broniąc się przed zarzutem Żydów, nie twierdził, iż jest jakoby Wszechmocnym Bogiem, zwrócił tylko uwagę na to, że skoro „Pismo nazywa bogami (teos) tych, do których tylko skierowano słowo Boże”, czyli do sędziów ludzkich w Izraelu, i nazywa „Bogami” to dlaczego on nie może być również kimś tak potężnym i ważnym jak oni? Parafrazując nieco jego słowa. Ale czy to już z miejsca oznacza że przypisywał sobie wyłączność na ten tytuł w miejsce najwyższego Boga Wszechmocnego? Nie, gdyż wówczas aniołowie, ludzie, Szatan, Dagon, Aaron itd. mogliby także tak o osobie powiedzieć, ale wiadomo przecież, że tym prawdziwym Bogiem nie są. Zresztą Jezus w końcowych słowach tej dyskusji z Żydami, nazwał siebie Synem Bożym, a nie Bogiem, a przecież gdyby chciał podkreślić swoje Bóstwo w tym momencie to byłaby to chyba najlepsza okazja. Jednak nie. (Jana 10:34, 35 Psalm 82:1-6).

Poza tym gdyby wrócić się jeszcze do Psalmu 45:6-8 to przeczytamy tam w hebrajskim, że Jezus proroczo zobrazowany przez króla izraelskiego, w istocie ma swojego Boga, co wynika ze słów: „Bóg twój Bóg namaścił cię”. Zatem nie może też być tym Prawdziwym i Jedynym Bogiem Ojcem Jehową, którego przecież jest Synem. Na prawdę trzeba dużo filozofii żeby poskładać to w jedno. A nawet gdy się już jakimś cudem uda to będzie to oczywisty nonsens.

Spójrzmy do jakich absurdów doprowadza tłumaczenie w przekładzie trynitarnym.

„Ale do Syna [Bóg] mówi: Twój tron ​​’O Boże , jest na wieki wieków. Berło sprawiedliwości jest berłem twojego królestwa. Umiłowałeś sprawiedliwość i znienawidziłeś bezprawie ; dlatego Bóg, Twój Bóg namaścił cię olejkiem radości poza twoimi współtowarzyszami” (Hebrajczyków 1:8-9).

Rezultatem tego tłumaczenia jest to, że Bóg ma Boga i Bóg Boga namaszcza Boga, aby Bóg Boży uczynił Boga ponad rówieśnikami Boga. Jak niewiarygodnie absurdalne jest to rozumowanie. Jeśli podążymy za takim tłumaczeniem „O Boże”, mamy kolejne niedorzeczne konsekwencje jak w w poniższym Psalmie

Psalm 43:4, „Będę Cię chwalił, Boże, mój Boże ”.

W Piśmie, kiedy ktoś zwraca się do Boga Izraela „O Boże”, oznacza to, że uznaje, że adresatem jest ich Bóg. Z tego powodu absurdem jest sugerowanie, że Bóg Ojciec zwraca się do każdego „Boże”, ponieważ oznaczałoby to, że syn jest Bogiem Ojca.

 Zarzuca się Świadkom Jehowy że zmienili szyk zdania w Hebrajczyków 1:8 na „Bóg twoim tronem”. Tymczasem jednak sami  podają w swojej katolickiej interlinii, w cytacie z Psalmu 48:6-8, że jest to możliwe. Pamiętajmy że Septuaginta jest już przekładem ze starszego tekstu hebrajskiego, więc nie jest oryginałem. Przy okazji tego niekiedy słyszy się , że „no ale jak to Bóg może być tronem?”. Ano tak jak to widać w omawianym Psalmie poniżej. Oczywiście w wyrażeniu „Bóg twoim tronem” należy upatrywać raczej metafory niż dosłownego przekazu. W Biblii takie zwroty to żadna nowość. Mówi się przecież o Bogu, że jest „Skałą” Ps 18:46, Słońcem, Tarczą Ps 84:11, Miłością 1J  4:8 itp. Czy Bóg rzeczywiście jest jakąś skałą, tarczą, czy słońcem? No nie. Wiadomo o co chodzi.

Jezus zajmuje stanowisko znacznie wyższe niż aniołowie, niedoskonali ludzie albo Szatan. Jeżeli ich nazywa się „bogami”, czyli potężnymi stworzeniami, to niewątpliwie Jezus może być i jest „bogiem”. Z uwagi na swą wyjątkową pozycję względem Jehowy Jezus jest nawet „Potężnym Bogiem” (Jana 1:1; Izajasza 9:6). Ale nie Wszechmocnym. Nigdzie w Pismach tak go nie określono, pomijając już w ogóle „Ducha”, którego nigdzie nie widać, w takich oświadczeniach.

Należy dodać że Biblia grecka pierwotnie spisana została wielkimi literami, zatem wszystkie użycie (Teos) w tekście było takie same. Natomiast Międzywierszowe przekłady greckie stosują już podział na małe i wielkie litery. Raz że dla lepszej przejrzystości tekstu, a dwa też i dla wygody czytelnika, by się szybciej połapał co i jak. Dlatego w niektórych miejscach PNŚ zdecydował się ze względu na odmienny charakter czy rangę tego terminu, co wynika ze sposobu użycia tego słowa i przypisania go różnym istotom, oddać to inaczej, niekiedy z małej litery a niekiedy z dużej, ale nadal nic to nie zmienia w kwestii Bóstwa Chrystusa.

Nazwanie Jehowy Boga „Wszechmocnym” nie miałoby większego znaczenia, gdyby nie było innych, których również nazywa się bogami, ale którzy zajmują podrzędne pozycje.

Cały pierwszy rozdział mówi o wyższości Pana Jezusa nad aniołami, nie w zestawieniu z Bogiem. I to ważna rzecz z której wielu sobie nie zdaje sprawy, zachwycając się głównie wersetem 8, względnie 10-12.
Z kontekstu 1 rozdziału Listu do Hebrajczyków, nic nie wynika z niego, że Jezus jest tutaj „Bogiem” w 8 wersecie. Ale czy można przetłumaczyć to w wołaczu? O tym jaki wariant tłumaczenia zastosować w konkretnym miejscu, a w omawianym przypadku (1:8) decyduje najpierw wewnętrzna budowa zdania i jego logika, następnie bezpośredni kontekst, potem dalszy, a na koniec inne paralele, czy odniesienia rozsiane po całej Biblii tyczące się tegoż. A na co wskazuje w tym miejscu kontekst? Już na początku bo w (2) czytamy, „że to tak naprawdę Bóg jest tym który stworzył świat, ale za pośrednictwem swego Syna Jezusa”, więc mowa o dwóch różnych osobach – Bogu i Synu, który jest co najwyżej „obrazem/odbiciem chwały Boga” ,ale nie Nim samym (3). Dalej w (4) Jezus „jest o tyle większy”, ale nie od Boga lecz „aniołów o ile dziedziczy od nich większe imię”.
Jaki byłby sens informowania Hebrajczyków, że Jezus jest wyższy od aniołów zakładając, że jest częścią Boga?
Zwrot “o tyle …o ile” wskazuje na wyższość Jezusa od aniołów, co by było niepoprawne a wręcz bluźniercze, gdyby Pan Jezus był samym Bogiem. JAKI BYŁBY SENS UDOWADNIANIA , ŻE BÓG JEST PONAD ANIOŁAMI. PRZECIEŻ OD ZAWSZE JEST I NIKT TEGO NIE KWESTIONUJE, NIE UDOWADNIA.
Dlatego nie dziwi oświadczenie z (5) iż wskutek tego „jest pierworodnym Synem”. Dlaczego „pierworodnym”? Dlatego że jest również Bożym anielskim Synem spośród innych takich swoich duchowych braci/anielskich synów Bożych. I to w zestawieniu z nimi właśnie zajmuję pierwszą i najważniejszą pozycję poprzez zasługi tu wymienione. Następnie (7 i 8 jest naturalną kontynuacją tych odniesień do Syna w stosunku do aniołów, gdzie Paweł cytuje Psalm 45 gdzie „Twoim tronem jest Bóg” i panujesz nad wszystkim, w tym aniołami, wiec „Bóg, Twój Bóg (nie Jezus z 8 namaścił cię jak żadnego z twoich towarzyszy” (aniołów). Jak takie oświadczenie wobec Jezusa „Twój Bóg” miałoby sens, gdyby Jezus był faktycznie tym prawdziwym Bogiem, który go przecież namaścił. Bóg nie może mieć Boga, ale Jezus tak, bo Bogiem nie jest i to jest logiczne. W końcu w (10-12) Jezusa opisano jako „Pana, który stworzył niebo i ziemię”, tego samego z (2) „przez którego Bóg, ale już za pośrednictwem Jezusa uczynił systemy rzeczy”, co wcale nie musi znaczyć, że jest Bogiem Stwórcą, tylko współtwórca co najwyżej w najlepszym razie. Ot i cała filozofia.

Konkluzja sprawy zatem jest taka, że zarzut wobec PNŚ, który jakoby dopuścił się tutaj defraudacji tekstu greckiego, czy jakiegoś przemianowania, jest co najmniej łagodnie mówiąc niepoważny.

Natomiast licytowanie się przekładami nie ma najmniejszego sensu. Większość z nich dokonali uczciwi duchowni katoliccy i protestanccy znawcy tej problematyki. Stąd jedynym kryterium krytyki może być niezgodność z zasadami dobrego tłumaczenia z jednego języka na inny.

 

DODATEK

 

Hbr 1:8 – 201 przekłady, gdzie ho theos nie zostało oddane „wołaczowo” – Grzegorz Kaszyński

PSALM 45:7 – 181 przekładów nieoddających hebr. ‘elohim „wołaczowo”
skompilował: Grzegorz Kaszyński – 14-10-2022 

Grzegorz-Kaszyński-Odpowiedź-dla-Marka-Klimasa-25-09-2022.pdf

Grzegorz-Kaszyński-Odpowiedź-dla-Marka-Klimasa-25-09-2022.pdf

Odpowiedź G. Kaszyńskiego dla M. Klimasa 27-09-2022_2

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *